Często pojawiające się określenie „lokata bankowa” wskazuje na ścisły związek lokat z sektorem bankowym. Warto wiedzieć, że z prawnego punktu widzenia oferowanie i prowadzenie lokaty jest jedną z tzw. czynności bankowych. Każda czynność bankowa została zastrzeżona dla banków komercyjnych i spółdzielczych. Oznacza to, że lokat nie mogą legalnie oferować np. firmy pozabankowe udzielające pożyczek. Na mocy odrębnych przepisów, przewidziano jeden wyjątek od ustawowego monopolu banków dotyczącego lokat. Chodzi o to, że spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK-i) również mogą oferować lokaty. Takie instytucje podobnie jak banki wykorzystują lokaty terminowe do finansowania udzielanych kredytów.
Lokaty bankowe oraz lokaty terminowe w SKOK-ach funkcjonują na dokładnie tych samych zasadach. Jedyna różnica wiąże się z faktem, że nowy klient spółdzielczej kasy będzie musiał stać się jej członkiem, co zwykle skutkuje koniecznością wniesienia niewielkiej opłaty. Obecnie nie ma już różnic pomiędzy poziomem bezpieczeństwa, jakim charakteryzują się lokaty bankowe i lokaty w SKOK-ach. Wszystkie takie depozyty terminowe należące m.in. do osób fizycznych oraz firm chroni Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Wspomniana instytucja w odniesieniu do jednego banku oraz SKOK-u zapewnia klientowi zwrot sumy nieprzekraczającej równowartości 100 000 euro. Jest to bardzo wysoki limit ochrony zważywszy na fakt, że typowe lokaty terminowe w Polsce mają wartość 5000 zł - 15 000 zł.
Banki starają się coraz bardziej uprościć zakładanie lokat terminowych. Coraz więcej takich depozytów jest otwieranych przez klientów bez wychodzenia z domu. Warto pamiętać, że niezależnie od wariantu założenia lokaty (online, w placówce albo przez telefon), klient podpisuje umowę z bankiem. Wspomniana umowa może zostać podpisana m.in. w sposób elektroniczny. Z prawnego punktu widzenia jest to umowa rachunku bankowego zawarta na określony czas (z możliwością przedłużenia). W tym kontekście trzeba przypomnieć, że polskie prawo traktuje lokaty bankowe jako jeden z rodzajów rachunku bankowego. Lokaty terminowe ze SKOK-ów mają bardzo podobny status prawny.
Zawierana umowa lokaty bankowej oprócz wysokości wkładu, czasu przechowywania środków i zasad odnowienia depozytu, określa również oprocentowanie pieniędzy w skali roku oraz reguły jego ewentualnej zmiany. Z umowy lokaty lub regulaminu prowadzenia lokat dowiemy się również, co się stanie jeśli klient wypłaci oszczędności przed terminem. W takiej sytuacji, lokata bankowa zwykle nie zapewnia żadnych zysków. Kluczowe są także informacje o sposobie wpłaty środków. Warto pamiętać, że lokata bankowa może być otwarta natychmiastowo (zaraz po podpisaniu umowy), a klient dopiero później wpłaci środki na określony numer rachunku.
Osoby uważnie czytające bankowe regulaminy i umowy dotyczące lokat, mogą znaleźć w nich również informacje dotyczące szczególnych wymagań banku. Takie wymagania zwykle są związane z możliwością zaoferowania klientowi wyższego oprocentowania. Lokaty bankowe zapewniające nieco wyższe odsetki często są powiązane z kontem osobistym w tym samym banku lub wymagają wpłaty nowych środków (ponad wcześniejszą sumę oszczędności klienta). Promocyjna lokata bankowa czasem cechuje się jeszcze bardziej skomplikowanymi warunkami (dotyczącymi np. przelewania określonej kwoty na konto osobiste w danym banku). Niekiedy może się okazać, że bankowa promocja wcale nie jest tak atrakcyjna, jak nam się wydawało, bo konto osobiste połączone z lokatą generuje pewne koszty po zmianie tabeli opłat i prowizji.
W związku z powyższym, oprocentowanie lokat nie powinno być traktowane jako jedyne kryterium podczas ich wyboru. Najlepsze lokaty bankowe nie zawsze są promocyjne. Może się bowiem okazać, że restrykcyjne wymagania banku nie rekompensują oprocentowania wyższego na przykład o 0,2 punktu procentowego rocznie (2,5% zamiast 2,3%). Dobry ranking lokat oprócz stawki oprocentowania i czasu oszczędzania prezentuje nam również ewentualne „haczyki” związane z każdą ofertą. Dzięki temu lepiej można wybrać najlepsze lokaty bankowe. Niekoniecznie są to depozyty z najwyższą stawką oprocentowania. Wiele zależy od indywidualnych wymagań i preferencji klienta. Dla osoby, która nie chce zakładać konta osobistego w innym banku (nawet darmowego), wszystkie lokaty bankowe powiązane z ROR-em są od razu skreślone. Innej osobie może zależeć na tym, żeby lokata bankowa również po automatycznym odnowieniu cechowała się dość wysokim oprocentowaniem.